Củ cải trắng là nguyên liệu quen thuộc trong các món ăn hằng ngày bởi chúng dễ chế biến, có thể nấu canh, xào, kho hay muối chua đều ngon. Tuy nhiên ít người biết xá bấu là gì, hãy cùng tìm hiểu về xá bấu và công dụng của nó nhé.
Xá bấu là gì ?
Tuy nhiên, vì nhiều nước nên củ cải trắng rất nhanh bị hư hỏng, do đó, để kéo dài thời gian bảo quản người ta đã đem nó đi ngâm muối và phơi khô, thành phẩm sau quá trình đó được gọi là xá bấu.
Được biết, xá bấu có nguồn gốc từ Triều Châu và trong quá trình giao lưu văn hóa, món ăn này đã được du nhập vào Việt Nam, sau đó được người dân sáng tạo thành nhiều món ăn hấp dẫn như xá bấu trộn chua ngọt, xá bấu hầm thịt, xá bấu chiên trứng, xá bấu xào xả ớt…
Cách làm xá bấu
Tùy đặc trưng văn hóa, khí hậu vùng miền và mục đích sử dụng mà người ta có thể có các cách làm khác nhau. Theo như hiểu biết của tôi thì có hai cách làm xá bấu. Về cơ bản thì các bước tương đối giống nhau, chỉ có khác một chút đó là cách hai thì thêm một công đoạn ngắn nữa để giúp xá bấu mang thêm chút vị ngọt xen với vị mặn đậm đà.
- Cách thứ nhất thì chỉ dùng muối thôi. Củ cải trắng sẽ được đem rửa sạch, phơi héo rồi ướp cùng với muối (có thể để nguyên củ hoặc chẻ nhỏ cho nhanh thấm tùy người làm), cứ một lớp muối thì một lớp của cải, thời gian ướp tùy thuộc vào kích thước của củ cải. Củ cải sau khi ngâm xong sẽ mềm dẻo hơn và tiết ra nước hòa cùng với nước muối tan ra, lúc này, ban ngày, củ cải sẽ được vớt ra, đem đi phơi nắng, ban đêm ngâm lại trong nước muối ủ củ cải trước đó, lập lại như vậy khoản 1 tuần thì phơi củ cải muối cho khô hẳn rồi đem vào, bảo quản trong hủ thủy tinh dùng dần. Nếu bảo quản tốt có thể dùng đến một năm.
- Cách thứ hai sẽ cần có thêm một nguyên liệu nữa là đường. Đầu tiên, bạn cần đem củ cải đi rửa sạch, để cho ráo nước rồi chẻ làm 4 phần (hoặc bạn có thể chẻ nhỏ hơn để củ cải nhanh ngấm muối nếu thích), sau đó cho củ cải ra khay, đem phơi cho củ cải héo lại. Sau khi phơi xong, bạn xếp củ cải vào hộp cùng với muối, cứ một lớp muối thì một lớp củ cải đến khi hết phần củ cải đã chuẩn bị. Bạn ủ muối đến khi thấy phần muối đã tan hết, củ cải mềm dẻo thì lấy củ cải ra, đem phơi 2 đến 3 nắng tùy nắng nhiều hay ít, đến khi thấy lớp bên ngoài miếng củ cải ráo lại, còn hơi ẩm và dẻo thì đem vào trộn cùng với đường rồi cho hết cả củ cải và đường vào hủ, để vài ngày cho đường tan ra hết và ngấm vào củ cải là có thể lấy ra dùng. Với cách làm này, sau khi thành phẩm, bạn có thể lấy ra dùng ngay mà không cần phải chế biến thêm vì xá bấu đã có vị mặn ngọt rất dễ dùng. Tất nhiên, nếu muốn tăng thêm hương vị, bạn vẫn có thể đem chế biến thành các món khác.
Một số mẹo dân gian xử lý vị mặn của xá bấu ngâm muối
Cách 1
Với cách làm thứ nhất, xá bấu sẽ bảo quản được rất lâu nhưng vì ngấm muối nhiều nên xá bấu rất mặn. Thường nếu không có các mẹo dân gian, bạn sẽ cần ngâm nước và vắt xả nhiều lần để loại bỏ bớt vị mặn của xá bấu, điều đó khiến bạn tốn nhiều thời gian và công sức. Các mẹo sau đây sẽ giúp bạn dễ dàng hơn khi sơ chế xá bấu đấy.
Đầu tiên là dùng muối. Cách này được xem như một phương pháp lấy độc trị độc vậy. Bạn lấy một ít muối pha loãng cùng với nước (giống như bạn pha nước muối rửa rau) rồi cho xá bấu đã được cắt nhỏ theo ý bạn vào ngâm khoản 7 đến 10 phút, sau đó vắt xả lại với nước lạnh. Vậy là độ mặn của xá bấu đã được giảm đi rất nhiều và bạn có thể đem đi chế biến rồi đấy!
Cách 2
Cách thứ hai đó là dùng rổ tre. Nghe có vẻ lạ đúng không, mình chưa thấy ai chia sẻ cách này. Dù lạ nhưng đây là cách mà mẹ mình hay áp dụng nhất vì rổ tre thì có sẵn trong nhà, chẳng phải tốn thêm nguyên liệu gì cả mà lại rất nhanh. Vâng, chính là những cái rổ được đan bằng tre nứa xinh xắn và gần gũi với người dân Việt Nam ta từ bao đời qua. Bạn chỉ cần cắt nhỏ xá bấu phù hợp với món ăn bạn dự định chế biến rồi đem xá bấu xả xơ qua nước lạnh để trôi bớt lớp muối kết tinh đóng bên ngoài rồi cho hết phần xá bấu đó vào rổ tre, cho rổ xá bấu vào một cái thao, thêm nước sạch cho vừa ngập phần xá bấu rồi để đó ngâm khoảng 5 đến 10 phút. Sau đó, bạn vớt ra ,xả lại với nước lạnh và đem chế biến món ăn thôi. Với cách này, độ mặn sẽ giảm rất nhanh và cực kỳ hiệu quả, thậm chí nếu bạn chẳng may bận việc khác mà tạm quên rổ xá bấu đang ngâm thì chỉ sau nữa tiếng, miếng xá bấu của bạn có thể trở nên “lạt nhách” luôn đấy.
Cách thứ ba là dùng nước vo gạo. Khi vo gạo nấu cơm, bạn bỏ nước đầu, giữ lại nước vo thứ hai rồi dùng nước vo gạo này ngâm. Cách làm vẫn là cắt nhỏ xá bấu rồi cho vào ngâm nhưng thời gian ngâm với nước vo gạo sẽ lâu hơn, tầm 20 đến 30 phút. Sau đó, bạn cũng chỉ cần rửa lại với nước lạnh và thực hiện các công đoạn chế biến tiếp theo thôi. Cách này tuy cũng tốn thời gian nhưng sẽ giúp bạn bớt đi công vắt xả nhiều lần.
Bài thuốc điều trị đau lưng từ xá bấu
Bài thuốc này mẹ mình được người ta chỉ vì mẹ mình hay bị đau lưng, đặc biệt là những lúc ngồi lâu hay làm hơi quá sức. Sau khi mẹ mình áp dụng thì mẹ bảo nằm thấy “gãn”, nằm xong thấy “nhẹ” lưng lắm. Người chỉ mẹ mình đã áp dụng phương pháp này cho mẹ chú ấy. Chú bảo trước đây mẹ chú đau triền miên, gần như phần lớn thời gian là nằm, dù vẫn đi lại được nhưng vì thường xuyên đau lưng nên mẹ chú ít đi đứng hay ngồi mà chỉ nằm là nhiều. Điều này khiến chú rất lo lắng vì sợ mẹ nằm hoài như vậy tay chân ít hoạt động sẽ có thể dần giảm đi độ linh hoạt thậm chí là dẫn đến các bệnh khác. May sao được người ta chỉ bài thuốc này, sau một thời gian áp dụng, giờ tình trạng của mẹ chú đã cải thiện nhiều, mẹ chú đã giảm các cơn đau nhứt, chỉ khi nào đi nhiều hoặc ngồi quá lâu thì mới đau và cần nằm nghỉ một chút thôi.
Cách thực hiện:
Bạn hái một nắm lá nhàu, đem vào rửa sạch để ráo rồi cắt đoạn khoản 3cm. Sau đó bạn dùng 100gr đến 200gr (tùy bạn có nhiều hay ít) xá bấu (loại xá bấu mặn chỉ làm từ muối), bạn cắt nhỏ rồi cho vào chảo, rang cho phần muối kết tinh bên ngoài xá bấu khô lại thì cho lá nhàu đã cắt nhỏ vô, xào chung. Bạn để lửa vừa và xào đến khi lá nhàu đổi màu và héo lại là được.
Sau khi rang xong, bạn cho hết phần xá bấu và lá nhàu đó vào miếng vải rồi gói lại. Lúc đầu còn nóng, bạn có thể dùng thêm 2 đến 3 lớp vải trải lên trên gói xá bấu, lá nhàu rồi nằm lên để tránh bỏng và cũng là để giữ ấm giúp bạn nằm được lâu hơn.
Bạn để gói xá bấu xào lá nhàu ngay vùng bạn bị đau nhé. Khi gói muối lá nhàu nguội từ từ thì bạn cũng rút từ từ từng lớp vải ra. Bạn nằm đến khi gói xá bấu, lá nhàu nguội hẳn là xong một lần nằm.
Bạn nằm mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều (hoặc tối và chiều) tùy quỹ thời gian của bạn có. Mỗi liệu trình chỉ nên kéo dài tối đa 7 ngày thì ngưng.
Lưu ý
- Do đây là phương pháp tác động từ bên ngoài nên hiệu quả chậm, thế nên bạn cần kiên trì.
- Tùy vào thể trạng và vấn đề đau nhức mà phương pháp này có thể hỗ trợ làm giảm hoặc có thể điều trị hoàn toàn. Bạn nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc Đông y hoặc bác sĩ trước khi áp dụng nhé!
Đến đây các bạn đã biết xá bấu là gì và một số này thuốc hay từ xá bấu rồi chứ. Hi vọng bài viết này sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho quý vị và các bạn.
Nguyễn Sen