Những trường hợp nên uống thuốc vào buổi tối

Trước giờ có lẽ nhiều người vẫn nghĩ rằng: uống thuốc thì cứ ăn cơm no là uống. Tuy nhiên, trên thực tế thì rất nhiều bài thuốc Đông y đã được ghi chú là uống trước bữa ăn.

Trong Tây y cũng vậy, có một số loại thuốc không nên uống ban ngày như chúng ta vẫn nghĩ mà nên uống vào ban đêm hoặc uống trước khi cơn bệnh khởi phát.

Vậy, những trường hợp nào cần lưu ý về thời gian dùng thuốc?

Thời gian uống thuốc từ góc nhìn Đông y

Thần nông bản thảo kinh – công trình y học kinh điển của Đông y có ghi chú về thời gian dùng thuốc như sau:

“Bệnh trên cơ ngực, nên ăn trước khi uống thuốc.

Bệnh ở phần dưới ngực và bụng, nên uống thuốc trước khi ăn.

Bệnh ở tứ chi, huyết mạch thì cần uống thuốc khi chưa ăn sáng.

Bệnh ở xương cốt nên ăn no và uống thuốc vào đêm khuya” (phần Tự lệ, Quyển một) (1).

Bên cạnh đó, theo lương y Nguyễn Quý Thanh thì đối với bệnh sốt rét, ta cần uống trước khi cơn sốt rét bắt đầu để thuốc đủ thời gian phát huy tác dụng (uống trước 2 tiếng). Còn như những thang thuốc tẩm bổ, để tăng hiệu quả dùng thuốc thì ta nên uống vào lúc đói (chứ không phải uống sau khi ăn no như chúng ta vẫn thường dùng) (2).

Thời gian uống thuốc từ góc nhìn Tây y

Theo các chuyên gia thì có một số loại thuốc mà uống vào ban đêm thì sẽ mang lại hiệu quả cao hơn.

Hiển nhiên, có một điều quan trọng cần lưu ý là trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, chúng ta đều cần hỏi ý kiến bác sĩ về thời gian dùng (vì trong một toa sẽ có nhiều loại thuốc khác nhau cùng tương tác điều trị). Do đó, việc lựa chọn uống vào ban ngày hay ban đêm, trước hay sau bữa ăn đều cần tuân thủ theo chỉ định của thầy thuốc (để phù hợp với thể trạng cụ thể của bệnh nhân).

1. Một số thuốc điều trị cao huyết áp

Cao huyết áp là một trong những căn bệnh phổ biến nhất của thế kỷ XXI và nhiều người phải uống thuốc đều đặn mỗi ngày. Tuy nhiên, theo bác sĩ Wynn Tran thì với một số loại thuốc chống tăng huyết áp như Lisinopril, Losartan…, chúng ta nên uống vào ban đêm (vì như thế sẽ mang lại hiệu quả cao hơn).

Đó là vì ở người bình thường thì vào ban đêm, huyết áp của chúng ta sẽ giảm xuống. Tuy nhiên, ở người bị cao huyết áp, nhất là những người lớn tuổi thì vào ban đêm, huyết áp sẽ không giảm nữa và đây cũng là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đột quỵ.

Chính vì vậy, với một số loại thuốc chống tăng huyết áp vừa kể trên (loại uống một lần trong ngày), nếu ta uống vào ban đêm thì sẽ giúp huyết áp ổn định trở lại.

Ghi chú: đối với những loại thuốc được chỉ định uống nhiều lần trong ngày, bệnh nhân nên hỏi thêm bác sĩ về thời gian uống và chia giờ ra để uống đúng giờ (3).

Thông tin thêm: Đối với vấn đề nên uống thuốc cao huyết áp vào lúc nào thì trước đây, đối với những loại thuốc phát huy tác dụng trong 24 h, ta được khuyên là uống vào buổi sáng vì như thế sẽ dễ nhớ và có thể kiểm soát được huyết áp cả ngày. Tuy nhiên, theo PGS.TS.BS Châu Ngọc Hoa thì năm 2010, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm trên 2.000 người và chứng minh rằng có một số loại thuốc cao huyết áp nếu uống vào buổi tối thì sẽ giúp giảm nguy cơ bị đái tháo đường cũng như các biến chứng của bệnh tăng huyết áp. Đến năm 2019, một cuộc thí nghiệm khác được thực hiện trên 19.000 người và theo dõi liên tục trong sáu năm cũng cho thấy: có một số loại thuốc cao huyết áp nếu uống vào buổi tối thì giúp giảm 40 % các biến chứng tim mạch (4).

2. Một số thuốc điều trị mỡ máu cao (cholesterol)

Trong các loại thuốc điều trị mỡ máu cao thì Statin là loại khá phổ biến. Tuy nhiên, có một điều cần lưu ý là khi uống Statin để giảm cholesterol và ngăn ngừa rủi ro đột quỵ thì chúng ta nên uống vào buổi tối.

Đó là vì ban đêm là thời điểm cholesterol được tạo ra nhiều nhất, cho nên, uống thuốc này vào ban đêm sẽ giúp mỡ máu được ổn định hơn.

Ghi chú: Với bệnh nhân mỡ máu cao thì ngoài việc uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, chúng ta cũng cần chú ý luyện tập thể dục và ăn nhiều rau xanh hơn (3).

3. Một số thuốc điều trị đau bao tử

Đau bao tử là loại bệnh thường gặp hiện nay và có một số loại thuốc đau bao tử mà bạn nên uống vào ban đêm (uống trước bữa ăn tối) để mang lại tác dụng cao hơn, giúp giảm sự tiết dịch acid vào ban đêm (như H2 Blockers giúp giảm axit dạ dày, Cimetidine, Famotidine điều trị loét bao tử… và các loại thuốc khác có gốc cuối của tên là “tidine”). Bằng cách này, vào buổi sáng hôm sau, bạn sẽ bớt đầy hơi và ợ chua (3).

4. Một số thuốc điều trị suyễn

Với những người bị suyễn thì khó chịu nhất là từ 4 – 6 giờ sáng, lúc cơn suyễn khởi phát (nhất là khi có các đợt không khí lạnh). Tuy nhiên, thuốc điều trị suyễn lại thường không phát huy tác dụng ngay. Vì vậy, để điều trị suyễn hiệu quả, bạn nên hỏi bác sĩ nên uống thuốc vào giờ nào để thuốc phát huy tác dụng đúng lúc.

Nếu dùng Steroid dạng xịt, bạn nên xịt vào buổi chiều vì như thế sẽ giúp giảm khả năng bị lên cơn suyễn lúc rạng sáng (3).

5. Một số thuốc điều trị bệnh về khớp

• Với dạng thoái hóa khớp: Với dạng này thì có các loại thuốc phổ biến như Aspirin, Naproxen, Acetaminophen, Ibuprofen, Aleve… Với các loại thuốc kể trên, ta nên uống trước khi cơn đau xảy đến (uống trước vài tiếng để đủ thời gian cho thuốc phát huy tác dụng, nếu như hay đau vào buổi chiều thì ta uống vào buổi trưa và tương tự như vậy).
• Với dạng viêm khớp dạng thấp: Bệnh này hay biểu hiện các triệu chứng vào buổi sáng sớm, vì vậy, có một số loại thuốc ta uống trước khi đi ngủ thì sáng hôm sau các khớp sẽ bớt tê cứng hơn (ví dụ như thuốc Steroid liều thấp uống ban đêm thì sẽ tốt hơn) (3).

Ghi chú: Dù là thuốc gì thì chúng ta cũng không nên lạm dụng, chỉ dùng khi thực sự cần thiết theo chỉ định của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ và không nên tự tiện thay đổi thuốc theo ý mình. Riêng đối với bệnh viêm khớp, chúng ta nên giảm cân (nếu thừa cân) và điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp – như thế sẽ giúp giảm đau và hạn chế phải dùng thuốc hơn!