Bài thuốc dân gian điều trị vàng da (do viêm gan) từ cây đủng đỉnh

Cây đủng đỉnh có tên khoa học là Caryota mitis, thuộc họ Cau: Arecaceae (1). Từ lâu, dân gian đã truyền nhau bài thuốc dùng củ hủ đủng đỉnh để hỗ trợ điều trị vàng da (do viêm gan).

Ở Sóc Trăng quê tôi, tại ấp Hậu Bối, xã Đại Hải, huyện Kế Sách cũng có người đã khỏi bệnh vàng da nhờ bài thuốc dân gian từ củ hủ cây đủng đỉnh, nay xin được chia sẻ cùng bạn đọc.

Cây đủng đỉnh – biểu tượng của đám cưới Việt

Tuổi thơ của những đứa trẻ quê gắn bó với con sông, cánh đồng, với những cái nhà chòi xóm nhỏ, với những đám cưới giả rộn rã tiếng cười… Nhắc đến đám cưới mới nhớ, hồi xưa người ta dùng “cây nhà lá vườn” để làm cổng cưới, nhìn đơn sơ vậy thôi chứ chan chứa tình quê.

Và những cái đám cưới như thế đã trở thành hồn quê của người Việt. Nói đến cây cối làm cổng cưới thì phải kể đến cây chuối, cây dừa và đặc biệt là cây đủng đỉnh. Chính vì vậy, nhìn thấy cây đủng đỉnh là nhiều người liên tưởng đến đám cưới vì nó tượng trưng cho sự sung túc, con cháu đầy đàn, tiền bạc thì rủng rỉnh tiêu…

Và rồi, hình như cũng có cô em theo chồng, để cho anh chàng đơn côi như cây đủng đỉnh mà người ta đưa vào câu hát:

“Em đi theo chồng xa thôn làng cách biệt dòng sông

Em đi theo chồng anh nơi này mỏi mòn đợi trông

Như dây đủng đỉnh nuôi trái tình bao tháng ngày qua

Tình đã trọn xanh mà người nỡ đem đi hái cho đành.”

(Dây đủng đỉnh buồn – Sơn Hạ)

Không chỉ góp mặt vào đời sống văn hóa tinh thần, đủng đỉnh còn là vị thuốc quý điều trị nhiều loại bệnh. Các bộ phận của cây đủng đỉnh hầu như đều được sử dụng làm thuốc, củ hủ cây đủng đỉnh cũng thế.

Đủng đỉnh với bài thuốc dân gian điều trị vàng da

Vàng da có nhiều nguyên nhân nhưng phần lớn là có liên quan đến gan. Khi bị vàng da do viêm gan, bạn có thể tham khảo bài thuốc dân gian ở quê tôi với hai thành phần chính là cá trê và củ hủ đủng đỉnh. Để thực hiện, bạn làm theo các bước sau:

Bước 1: Bạn mua cá trê đồng về (mua con khoảng 200 gram), làm sạch nhớt và nội tạng (nếu bạn không thích dùng nội tạng thì bỏ luôn phần nội tạng). Củ hủ đủng đỉnh bạn thái mỏng vừa ăn (khoảng 50 gram).

Bước 2: Cho cá trê và củ hủ đủng đỉnh đã sơ chế vào thố để chưng cách thủy, chưng khoảng 20 phút là cá chín. Lưu ý không bỏ bất kỳ gia vị nào khi chưng cá và củ hủ đủng đỉnh bạn nhé.

Cách dùng: Sau khi chưng xong, bạn ăn hết phần cá và củ hủ đủng đỉnh đã chưng. Vị của món ăn này giữ nguyên vị ngọt tự nhiên của cá và vị ngọt thanh của củ hủ đủng đỉnh (ngon hơn củ hủ dừa rất nhiều). Mỗi tuần, bạn nên ăn món này đều đặn 3 lần và duy trì cho đến khi da có dấu hiệu trở lại bình thường, màu vàng dần mất đi.

Tùy theo thể trạng của mỗi người mà thời gian da hồi phục như ban đầu sẽ khác nhau. Thường thì duy trì trong vòng 2 tuần, dấu hiệu vàng da sẽ giảm dần, đồng thời gan cũng có những chuyển biến tốt hơn do đã phục hồi dần chức năng của nó.

Cây củng đỉnh trong nghiên cứu khoa học

1. Trên kho lưu trữ của Đại học Covenant có bài báo khoa học nghiên cứu về tác dụng kháng khuẩn của dầu chiết từ hạt đủng đỉnh. Theo như bài báo này thì dầu chiết từ hạt của cây đủng đỉnh có chứa các hoạt chất như phytosterol, triterpenes, alkaloids, flavonoid, saponin và có khả năng kháng khuẩn cao khi được thí nghiệm trên sinh vật (có tiềm năng để làm thực phẩm chức năng). Tuy nhiên, cần nghiên cứu thêm về tác dụng của nó trên lâm sàng (2).
2. Theo tạp chí Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, lá cây đủng đỉnh còn có các hoạt chất giúp chống oxy hóa. Cụ thể, các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp DPPH – phương pháp đo quang phổ để xác định hoạt tính chống oxy hóa. Kết quả nghiên cứu cho thấy tác dụng chống oxy hóa của chiết xuất từ lá đủng đỉnh rất mạnh mẽ và đây là cơ sở để tạo ra hướng đi mới cho ngành công nghiệp sản xuất sản phẩm chống oxy hóa an toàn (3).

Lê Nhi