Chiêu trò quảng cáo thực phẩm chức năng: Khi người tiêu dùng bị dắt mũi bởi những con số đẹp và lời nói dối có cánh.
Trong những năm gần đây, thị trường thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung tại Việt Nam phát triển như vũ bão. Từ hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch, giảm cân, ngủ ngon, cho đến đẹp da, giữ dáng… đâu đâu cũng thấy quảng cáo sản phẩm “hiệu quả như thuốc” nhưng lại chỉ là “thực phẩm chức năng”. Điều đáng lo là rất nhiều người tiêu dùng đang đặt niềm tin mù quáng vào những lời quảng cáo mà không biết mình đang dùng sản phẩm gì, có thực sự an toàn không.
Trường hợp của kẹo Kera là một ví dụ điển hình. Sản phẩm được quảng cáo rầm rộ là “kẹo hỗ trợ tiêu hóa, giàu chất xơ, giúp dễ đi ngoài, tốt cho trẻ em lẫn người lớn.” Nhưng khi bóc tách thành phần, mới vỡ lẽ: mỗi viên kẹo chỉ nặng 3,2g nhưng lại chứa tới 1g sorbitol – một hợp chất có tác dụng nhuận tràng mạnh, chiếm hơn 30% khối lượng viên kẹo. Trong khi đó, lượng chất xơ – thành phần được lấy làm “lá chắn” truyền thông – lại cực kỳ thấp, chỉ đóng vai trò phụ.
Sự “dễ đi cầu” mà người dùng cảm nhận không đến từ chất xơ như họ nghĩ, mà là từ sorbitol – một chất thường được dùng trong thuốc nhuận tràng, nếu dùng quá liều có thể gây tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa. Điều đáng nói hơn là thành phần sorbitol lại không được công bố rõ ràng trên bao bì, khiến người tiêu dùng hoàn toàn không biết mình đang cho con cái, người thân dùng sản phẩm có tác dụng gần giống thuốc.
Thực trạng chung: Lợi nhuận che mờ đạo đức
Không riêng gì kẹo Kera, rất nhiều sản phẩm hiện nay dựa vào hiệu ứng “natural”, “organic”, “giàu chất xơ”, “thảo dược”… để thu hút người tiêu dùng, trong khi bản chất công thức là những hợp chất tổng hợp, không rõ liều lượng, không công khai minh bạch.
Một số chiêu trò phổ biến gồm:
Phóng đại tác dụng, mập mờ giữa thực phẩm chức năng và thuốc điều trị.
Giấu nhẹm thành phần có thể gây tác dụng phụ, không liệt kê đầy đủ trên nhãn.
Tạo hiệu ứng tức thì nhờ chất phụ trợ (như dùng sorbitol gây đi cầu nhanh) rồi gán công dụng đó cho thành phần “thiên nhiên” để đánh lừa cảm nhận người dùng.
Mc truyền hình, diễn viên, ca sĩ cũng đua nhau quảng cáo bất chấp
Ngày nay, không khó để bắt gặp hình ảnh những người nổi tiếng – diễn viên, ca sĩ, MC truyền hình – xuất hiện dày đặc trong các clip quảng cáo sữa, thực phẩm chức năng với những lời tung hô “như thần dược”. Họ dùng danh tiếng để tạo niềm tin, nhưng niềm tin đó đôi khi lại bị mang ra đánh đổi lấy hợp đồng quảng cáo béo bở, bất chấp sự thật phía sau sản phẩm. Đằng sau nụ cười tươi và lời giới thiệu ngọt ngào là rủi ro thật sự cho sức khỏe cộng đồng, khi người tiêu dùng, nhất là trẻ nhỏ và người già, trở thành nạn nhân của những “niềm tin có đạo diễn”.
Đã đến lúc các cơ quan chức năng siết chặt trách nhiệm người đại diện hình ảnh, xử lý nghiêm những trường hợp quảng cáo sai sự thật, thậm chí truy cứu trách nhiệm nếu gây hậu quả sức khỏe nghiêm trọng. Đồng thời, cần tăng cường truyền thông giáo dục cộng đồng, để mỗi người tiêu dùng hiểu rằng: “Không phải điều gì người nổi tiếng nói cũng là sự thật. Sức khỏe của bạn, không thể phó mặc cho lời quảng cáo.”

Hệ quả: Người tiêu dùng trả giá bằng sức khỏe
Việc sử dụng các sản phẩm như vậy trong thời gian dài mà không hiểu rõ bản chất sẽ dẫn đến:
Lệ thuộc, rối loạn chức năng tiêu hóa tự nhiên (như mất phản xạ đi cầu).
Tiêu chảy, mất nước, đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ và người lớn tuổi.
Niềm tin mù quáng vào thực phẩm chức năng, bỏ qua việc chăm sóc sức khỏe từ gốc – như chế độ ăn uống, sinh hoạt, luyện tập.
Cần minh bạch và quản lý chặt chẽ hơn
Người tiêu dùng hiện nay không thiếu kiến thức, chỉ thiếu thông tin đúng và trung thực. Các cơ quan chức năng cần:
Siết chặt quản lý nội dung quảng cáo, xử phạt nghiêm các hành vi quảng cáo sai sự thật.
Bắt buộc công khai thành phần đầy đủ, rõ ràng, đặc biệt với các chất có tác dụng dược lý.
Tăng cường truyền thông cảnh báo người tiêu dùng, tránh để người dân “trả tiền mua niềm tin giả tạo”.
Lời kết: Đừng để lòng tin bị lợi dụng
Trong thời đại mà “sức khỏe là vàng”, nhiều người sẵn sàng bỏ tiền mua thực phẩm chức năng với hy vọng cải thiện sức khỏe. Nhưng niềm tin đặt sai chỗ có thể phải trả giá bằng chính sức khỏe đó. Hãy là người tiêu dùng thông thái, biết đọc thành phần, hiểu rõ công dụng thực sự – và đừng để những lời quảng cáo ngọt ngào đánh tráo sự thật.