Trong nhiều năm bảo tồn và nhân rộng nguồn dược liệu quý cây xạ đen Hoà Bình, Trung tâm cây thuốc quý Hoà Bình đã gieo mầm và nhân rộng nguồn giống xạ đen Hoà Bình quý hiếm tới nhiều nơi trên cả nước. Hiện nay số gia đình có trồng cây xạ đen khá nhiều, đây là một nguồn dược liệu sạch và quý, vậy mọi người đã biết cách dùng xạ đen dưới dạng nào tốt nhất chưa. Đọc hết bài viết “Uống lá xạ đen tươi hay khô thì tốt ?” để biết thêm thông tin bạn nhé.
Nhiệt độ và thời gia chế biến ảnh hưởng thế nào đến dược tính của dược liệu ?
Quá trình chế biến và bảo quản của thảo dược có thể ảnh hưởng đáng kể đến hàm lượng các chất dinh dưỡng như phenolic và flavonoid. Phenolic và flavonoid là nhóm hợp chất hữu cơ có trong nhiều loại thảo dược trong đó có cây xạ đen. Chúng được biết đến với khả năng chống oxy hóa và có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm việc bảo vệ cơ thể chống lại gốc tự do và giảm nguy cơ mắc các bệnh u bướu, khối u, viêm nhiễm.
Nhiệt độ và thời gian chế biến có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ giữ lại của các hợp chất này. Nhiệt độ cao và thời gian chế biến dài thường dẫn đến mất mát dược chất do tác động nhiệt độ. Ngược lại, quá trình đun nấu ở nhiệt độ thấp trong thời gian ngắn và sấy đối lưu ở nhiệt độ thấp có thể giúp giữ lại nhiều dược chất hơn.
Tuy nhiên, để chế biến giữ lại được tối đa dược tính của dược liệu không chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ và thời gian mà còn phụ thuộc vào loại thảo dược và phương pháp chế biến cụ thể. Đối với cây xạ đen cũng vậy, việc chế biến xạ đen là vô cùng quan trọng, nó giúp giữ lại được nhiều nhất các dược chất quý trong vị thuốc này.
- Tham khảo thêm bài viết sau để biết cách dùng xạ đen tốt nhất: Cách dùng cây xạ đen theo kinh nghiệm dân gian của người Mường Hoà Bình
Ưu nhược điểm của lá xạ đen tươi và lá khô
Lựa chọn giữa lá xạ đen tươi và lá xạ đen khô tuỳ thuộc vào nhu cầu và mức độ thuận tiện khi sử dụng. Cả hai dạng đều sử dụng đều có hiệu quả tốt cho sức khoẻ, và mỗi loại có những ưu điểm riêng:
1. Lá xạ đen tươi:
- Ưu Điểm: Lá tươi thường có tỷ lệ nước nhiều hơn, quan trọng hơn đó là lá tươi giữ được tỷ lệ hàm lượng dưỡng chất nhiều hơn, trọn vẹn hơn. Nếu bạn có thể thu hái và sử dụng thân lá xạ đen tươi mới, chúng có thể mang đến cho bạn hiệu quả sử dụng tối ưu nhất.
- Nhược Điểm: Thân lá tươi không thể bảo quản lâu và thường dễ bị hỏng, biến chất nhanh hơn lá khô, cần sử dụng ngay sau khi thu hái.
Đối tượng sử dụng: Lá tươi mặc dù có thể giữ lại được tỷ lệ dược chất nhiều hơn lá khô, nhưng chỉ thích hợp với những bạn chủ động được nguồn dược liệu tươi như: Những gia đình tự trồng được cây xạ đen, hoặc gần với vùng dược liệu này. Nếu bạn không thể chủ động được nguồn lá tươi hoặc xa nguồn dược liệu tươi, tốt nhất nên sử dụng xạ đen khô được sao sấy đúng quy cách, điều này sẽ giúp người dùng có thể sử dụng và bảo quản xạ đen trong một thời gian dài mà không lo biến chất, mốc hỏng.
2. Lá xạ đen khô:
- Ưu Điểm: Có thể cất giữ bảo quản và sử dụng trong thời gian dài, hạn chế mốc hỏng, nếu chưa sử dụng hết có thể bao gói kín lại và sử dụng dần.
- Nhược Điểm: Cây tươi mất một lượng nước đáng kể trong quá trình sấy, điều này có thể dẫn đến hàm lượng dược tính trong cây khô có thể giảm và không còn nguyên vẹn như cây tươi. Hiện nay công nghệ hiện đại, cùng với những kỹ năng, kinh nghiệm người sản xuất có thể bào chế ra những sản phẩm khô giữ nguyên vẹn được dược tính của dược liệu như dùng phương pháp sấy lạnh, sao thủ công…
Đối tượng thích hợp: Sản phẩm khô thích hợp cho mọi đối tượng, nếu bạn đang sinh sống ở thành thị, không tìm được nguồn dược liệu tươi thì xạ đen khô Hoà Bình là một lựa chọn tốt.
Về hiệu quả, xạ đen khô chuẩn xạ đen Hoà Bình nếu được chế biến đúng cách còn có thể mang lại hiệu quả điều trị cao hơn xạ đen tươi. Theo kinh nghiệm dân gian, xạ đen nếu được sao thủ công, dược chất trong xạ đen được trung hoà, từ đó có thể giúp tạo ra loại dược liệu chất lượng cao hơn hẳn xạ đen tươi và xạ đen khô phơi nắng.
Một số lưu ý
Khi chế biến xạ đen tươi, bạn nên sử dụng ngay sau khi thu hái để giữ nguyên chất lượng. Tránh uống nước sắc để qua đem, bởi xạ đen hay bất cứ loại thảo dược nào khác, không sử dụng hoá chất bảo quản trong quá trình chế biến đều dễ dàng bị biến chất, thiu hỏng nếu để qua đêm.
Nếu bạn chọn xạ đen khô, hãy chắc chắn mua từ nguồn đáng tin cậy và cây giữ ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp để bảo quản chất lượng tốt nhất.
Quan trọng nhất đó là hãy đảm bảo rằng bạn đang sử dụng xạ đen chuẩn và an toàn. Nếu bạn không chắc chắn về nguồn gốc và chất lượng cây xạ đen, hãy nên tìm kiếm sự tư vấn từ người có kinh nghiệm hoặc liên hệ chuyên gia Trung tâm cây thuốc quý Hoà Bình qua Số ĐT: 0978784411 để được hỗ trợ.