Thạch trường sinh điều trị mụn nhọt sưng tấy và viêm loét ác tính

Có một loài cây thường mọc trên đá, dáng mảnh khảnh, bốn mùa không tàn nên được gọi là thạch trường sinh.

Lá của cây này gần giống với lá bạch quả nhưng mọc từ cuống lá và dây bò ngang (khác với bạch quả là cây cổ thụ).

Được biết, thạch trường sinh là cây thuốc cổ truyền của nhiều nước trên thế giới và được xếp vào nhóm “Hạ phẩm” trong Thần Nông bản thảo kinh.

Vài nét về thạch trường sinh

Thạch trường sinh có tên khoa học là Adiantum capillus – veneris (1).

Ngoài tên gọi này, cây còn được gọi là tóc vệ nữ vì thường mọc lan xỏa từ vách núi và có cuống lá đen, bóng đẹp. Bên cạnh đó, nó còn được gọi bằng các tên khác như cây đuôi chồn, ráng trắc hay thiết tuyến thảo (vì cuống lá như sợi dây màu đen),…

Có thể thấy, điều đặc biệt của loài cây này chính là ở dáng lá đẹp, thích hợp để trồng làm cảnh (đặc biệt, vào mùa xuân thì lá cây chuyển sang màu đỏ rất bắt mắt) (2).

Công dụng làm thuốc của thạch trường sinh

Theo y học cổ truyền, thạch trường sinh có vị mặn và tính hơi hàn (cũng có ý kiến cho rằng nó có vị cay ngọt và đắng). Khi dùng làm thuốc, ta lấy toàn cây phơi khô.

Nhìn chung, công dụng chủ đạo thường được biết đến của thạch trường sinh là:

Liều dùng: liều dùng tham khảo từ 5 – 10 g mỗi ngày, nấu lấy nước uống (3).

Các bài thuốc thường dùng

1. Điều trị lở loét, mụn nhọt sưng tấy

Với  trường hợp lở loét ngoài da hay mụn nhọt sưng tấy, bạn có thể lấy toàn cây hoặc lá thạch trường sinh phơi khô, xay nát rồi trộn với nước cho sệt sệt và thoa lên chỗ bị sưng lở (2).

2. Giúp lợi tiểu tiện, thúc đổ mồ hôi

• Chuẩn bị: 450 g lá thạch trường sinh, 28 g cam thảo Bắc.
• Thực hiện: Vào buổi chiều, nấu nồi nước sôi rồi để hai vị trên vào, nhắc xuống và để qua một đêm thì lọc bỏ bã. Sau đó, bạn cho thêm đường cát vào rồi lọc lấy nước, tiếp tục cô đặc thành si rô và dùng theo liều chỉ định của thầy thuốc (2).

Thạch trường sinh được đề cập trong Bản kinh, Thần Nông bản thảo kinh… nhưng ngày nay ít được sử dụng (mặc dù nó có nhiều tiềm năng làm thuốc). Đây cũng là tình hình chung của nhiều vị thuốc cổ truyền khi nhiều phương thuốc tiện dụng khác ra đời.

Các nghiên cứu về cây thạch trường sinh

• Hoạt tính kháng khuẩn: Kết quả nghiên cứu cho thấy chiết xuất (nước, etanol và metanol) từ lá, thân và rễ cây thạch trường sinh có các hoạt chất giúp kháng khuẩn và kháng nấm đáng kể. Điều này đã minh chứng cho việc dân gian dùng cây này điều trị các bệnh truyền nhiễm ngoài da (4).
• Tác dụng làm lành vết thương: Theo tạp chí International Journal of Preventive Medicine, chiết xuất từ cây thạch trường sinh có tác dụng làm lành vết thương đáng kể thông qua cơ chế tăng sinh các tế bào nội mô. Vì vậy, nó được xem là có khả năng ứng dụng để làm thuốc làm lành các vết thương do loét và bỏng (điều này giải thích vì sao dân gian thế giới nói chung và dân gian Ba Tư nói riêng đã dùng và ghi nhận cây này vào dược điển điều trị vết thương) (5).
• Tác dụng giảm đau, chống viêm: Theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology, kết quả thí nghiệm trên chuột cho thấy chiết xuất etanolic thô từ cây thạch trường sinh có tác dụng giảm đau và chống viêm hiệu quả (6).