Cây đuôi chuột hay cỏ doi ngựa, miền Nam còn gọi là cây mạch lạc; một loại thảo dược thiên nhiên mọc hoang ở một số địa phương nước ta. Tác dụng nổi bật nhất của loại thảo dược này, được nhiều người chú ý đó là hiệu quả điều trị ho, viêm họng và hạ đường huyết rất hay.
Cây có tên khoa học là Stachytarpheta jamaicensis, thuộc họ bỏ roi ngựa (1).
Mô tả sơ bộ về cây đuôi chuột
- Là dạng cây thân thảo, có chiều cao dưới 1m, thân cây nhỏ.
- Lá cây có nhiều răng cưa.
- Hoa đuôi chuột mọc ra từ ngọn cây, đoạn cuối chứa hoa thường dài nhìn rất giống hình cái đuôi chuột. Hoa có màu tím, thường mọc ở giữa của đoạn đuôi chuột.
Các bạn có thể xem hình ảnh để thấy rõ hơn phần mô tả.
Cây đuôi chuột mọc ở đâu ?
Đây là một loài cây mọc hoang hóa, bạn có thể dễ dàng tìm thấy cây mạch lạc ở các vùng đất hoang hóa khắp các tỉnh thành ở nước ta, do vậy đây sẽ là một loại thảo dược rất tiềm năng bởi sự phân bố đa dạng của nó.
Ngoài Việt Nam, đuôi chuột còn mọc ở nhiều nước Đông nam á khác như Malaixia, Indonesia, Thái Lan, Campuchia, Ấn Độ, Brazin….
Công dụng của cây đuôi chuột
Y học cổ truyền cho rằng cây đuôi chuột có vị hơi đắng, the, tính mát. Được sử dụng như một vị thuốc tiêu viêm, giải độc. Dùng toàn cây dưới dạng cây tươi hoặc cây khô.
Theo kinh nghiệm dân gian (1) được phó tiến sĩ Võ Văn Chi viết trong cuốn sách “Cây thuốc An Giang” xuất bản năm 1991; cây đuôi chuột có những tác dụng chính sau:
- Điều trị hở van tim
- Viêm đường tiết niệu
- Lợi tiểu
- Điều trị tiêu chảy, kiết lỵ
- Điều trị ho, viêm họng
- Giảm mụn nhọt, viêm nhiễm ngoài da
- Tẩy giun sán
- Điều trị đau mắt
- Hạ đường huyết, điều trị tiểu đường (4)
Cách dùng cây đuôi chuột làm thuốc
Điều trị ho, tiêu chảy, viêm tiết niệu: Dùng 20g ~ 30g cây khô sắc với khoảng 1 lít nước, đun cạn lấy 500ml nước uống trong ngày. Bài thuốc rất đơn giản nhưng lại có hiệu quả cao với bệnh viêm tiết niệu, tiêu chảy và ho (1).
Điều trị mụn nhọt ngoài da: Dùng lá tươi giã nát đắp ngoài da, cách dùng này sẽ giúp các vùng da bị mụn nhọt, viêm nhiễm có mủ sẽ sớm lành, do tính chất kháng viêm của cây đuôi chuột.
Hạ đường huyết, hỗ trợ điều trị tiểu đường tuýp 2: Lá, ngọn đuôi chuột khô 30g hãm nước uống hàng ngày, cách này giúp người bệnh hạ đường huyết rất tốt. Đây là một trong những cách điều trị đơn giản cho người bệnh tiểu đường.
Cây mạch lạc có tác dụng điều trị hở van tim không ?
Thời gian qua trên Facebook một số hội nhóm có đăng video, dẫn chứng một số trường hợp chiều trị khỏi bệnh hở van tim bằng lá mạch lạc tươi (Theo hướng dẫn tại đây để điều trị hở van tim, người bệnh dùng lá tươi, nam 7 lá, nữ 9 lá nhai nuốt vào buổi sáng) thu hút được nhiều sự quan tâm, bình luận của nhiều người. Tham khảo thông tin chúng tôi nhận thấy đa phần đánh giá, bình luận đều nhận định cây đuôi chuột có hiệu quả tốt cho bệnh nhân hở van tim.
Đây là một trong những kinh nghiệm rất hay từ nhân dân, tuy chưa có cơ sở chứng minh nhưng cũng là một trong những kinh nghiệm quý báu cần tiếp tục nghiên cứu thêm, để có thể áp dụng rộng rãi trong đời sống.
Lưu ý: Khi sử dụng cây mạch lạc để điều trị bệnh hở van tim người bệnh nên tham khảo và xin ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng, không nên tự ý sử dụng khi chưa có những hiểu biết sâu về vị thuốc này.
Các nghiên cứu lý dược về cây đuôi chuột
- Tác dụng điều trị tiêu chảy: Trường Khoa học Sinh học, Đại học Sains Malaysia, tìm thấy khả năng chống tiêu chảy của cây đuôi chuột, mạch lạc Stachytarpheta jamaicensis. Kết quả nghiên cứu được công bố vào năm 2007 (2).
- Tác dụng kháng viêm: Sở Khoa học y sinh, Khoa Y và Khoa học Y tế, Malaysia kết luận cây đuôi chuột Stachytarpheta jamaicensis có tác dụng chống nhiễm trùng, cũng như tác dụng chống viêm rất đáng kể (3)
- Tác dụng hạ đường huyết: Khoa Dược, Khoa Dược, Đại học Obafemi Awolowo, Nigeria và Khoa Dược, Viện Dược và Hóa Dược, Münster, Đức đồng nghiên cứu về tác dụng hạ đường huyết của cây đuôi chuột Stachytarpheta jamaicensis, nghiên cứu được tiến hành trên cơ thể chuột mắc bệnh tiểu đường. Kết quả cho thấy chiết xuất lá đuôi chuột có tác dụng hạ đường huyết đáng kể. Do đó, việc đưa lá Stachytarpheta cayennensis vào chế độ ăn uống của bệnh nhân tiểu đường tuýp II là giải pháp tốt cho người bệnh.
- Với bệnh viêm tiết niệu và tiểu đường: Nghiên cứu lâm sàng trực tiếp được tiến hành bởi BCICS, Đại học Victoria, British Columbia, Canada đã kết luận chiết xuất là cây Stachytarpheta jamaicensis có tác dụng giảm viêm tiết niệu và bệnh tiểu đường (5).
- Hạ huyết áp: Mới đây nhóm các nhà nghiên cứu F. Amaechina và JE Atama đã tìm thấ khả năng hạ huyết áp của dịch chiết nước của lá mạch lạc Stachytarpheta jamaicensis (6)
- Tác dụng làm lành vết thương: Các nhà nghiên cứu Ấn Độ đã tìm thấy hiệu quả điều trị lành vết thương của chiết xuất hydro-rượu từ lá đuôi chuột Stachytarpheta jamaicensis trong gây trên chuột bị tiểu đường (8)
Ai không dùng được cây đuôi chuột (mạch lạc) ?
- Theo báo Đà Nẵng phụ nữ mang thai không dùng được lá đuôi chuột, bởi vì có thể gây sảy thai (7)
- Do có tác dụng hạ huyết áp nên những bệnh nhân bị huyết áp thấp không nên dùng.
Chú ý cách phân biệt cây mạch lạc
Các bạn cần lưu ý, ngoài tự nhiên có một số loài cây hình dáng gần giống với cây đuôi chuột, nhưng không có công dụng quý của cây đuôi chuột. Vì vậy khi sử dụng làm thuốc các bạn cần cần chú ý để biết cách phân biệt;
- Hình dáng: Đặc điểm dễ để nhận biết nhất đó là: cây mạch lạc của chúng ta có hoa màu xanh. Cây đuôi chuột giả thường có hoa màu trắng, hoa nhỏ hơn, lá dầy hơn cây.
- Mùi vị: Cây đuôi chuột có vị hơi đắng và the. Cây giả thường không có mùi vị gì.
Giá bán: 150.000₫/kg khô
- Mạch lạc, Sách “Cây thuốc An Giang” – Võ Văn Chi – xuất bản năm 1991 – Bản in trang 304. Ngày tham khảo 04 tháng 8 năm 2019.
- Antidiarrheal and antimicrobial activities of Stachytarpheta jamaicensis leaves, http://www.ijp-online.com/article.asp?issn=0253-7613;year=2007;volume=39;issue=5;spage=245;epage=248;aulast=Sasidharan, ngày truy cập 04 tháng 8 năm 2019.
- Antinociceptive and Anti-Inflammatory Effects of Stachytarpheta jamaicensis (L.) Vahl (Verbenaceae)in Experimental Animal Models, https://www.karger.com/Article/Abstract/215723 , ngày truy cập 04 tháng 8 năm 2019.
- Hypoglycaemic Constituents of Stachytarpheta cayennensis Leaf, https://www.thieme-connect.com/products/ejournals/html/10.1055/s-2007-967125 , ngày truy cập 04 tháng 8 năm 2019.
- Ethnomedicines used in Trinidad and Tobago for urinary problems and diabetes mellitus, https://ethnobiomed.biomedcentral.com/articles/10.1186/1746-4269-2-45 , ngày truy cập 05 tháng 8 năm 2019.
- Some Cardiovascular Effects of the Aqueous Extract of the Leaves of Stachytarpheta jamaicensis L. Vahl, https://scialert.net/fulltextmobile/?doi=ijp.2006.163.165 , ngày truy cập 05 tháng 8 năm 2019.
- Đuôi chuột thanh nhiệt, giảm đau https://baodanang.vn/channel/5433/201610/phuong-hay-thuoc-quy-duoi-chuot-thanh-nhiet-giam-dau-2519100/index.htm , ngày truy cập 05 tháng 8 năm 2019.
- Evaluation of wound healing activity of hydroalcoholic extract of leaves of Stachytarpheta jamaicensis in streptozotocin induced diabetic rats, https://pdfs.semanticscholar.org/2027/cb4f6d2cd7a4ae410aade6dd118f426e92ad.pdf , ngày truy cập 28 tháng 8 năm 2019.
Nếu thấy bài viết trên có ích, các bạn hãy chia sẻ trên Facebook cho người thân và bạn bè mình biết nhé. Cảm ơn bạn!
Giá: 150.000đ/kg
Lưu ý: Tác dụng của vị thuốc có thể tùy thuộc vào cơ địa mỗi người.
Bi tiểu đường sắc uong cay đuôi chuột moi ngày co đc ko
Bị tiểu đường bạn uống cây đuôi chuột rất tốt, ngoài ra nên kết hợp uống thêm cây dây thìa canh để hỗ trợ cho việc điều trị bệnh tốt hơn. Hãy liên hệ với nhà thuốc qua số 097 878 4411 để được hỗ trợ thêm bạn nhé.
Tôi ở hanoi ,. Muốn mua cây đuôi chuột tươi thì mua ở đâu
Rất tiếc thời gian này nhà thuốc chỉ có cây khô bạn nhé
Giá 1kg khô nhiêu vậy
Giá bán 150.000đ/kg, Hãy liên hệ với nhà thuốc qua SĐT 0978784411 để được tư vấn thêm bạn nhé.
Mình bị tiểu đường trên 6 năm, vậy mình uống cây đuôi chuột phơi khô hay cây tươi ạ
Bạn nên uống cây khô cho tiện và hiệu quả Bạn nhé
bi ho van tim thi uong đc ko a
Bệnh hở van tim bạn uống cây đuôi chuột sẽ rất tốt nhé
mình hậu covy bị nhói tim đi khám bác sỹ bảo bị co thắt mạch uống cây đuôi chuột được k ạ?
Trường hợp của bạn có thể uống cây đuôi chuột được, bạn anh kết hợp uống thêm em cây dong riềng đỏ nữa sẽ rất tốt cho tim mạch. Hãy tham khảo thêm tại đây bạn nhé https://caythuoc.org/cay-dong-rieng-do-ho-tro-dieu-tri-benh-mach-vanh.html