Từ xa xưa, cà chua không chỉ là loại quả cứu đói mà còn trở thành một nét riêng của ẩm thực Việt Nam qua bao nhiêu năm tháng. Không những thế, cà chua còn hiện diện trong ẩm thực phương Tây với những đĩa salad, những ly sinh tố mát lạnh. Thậm chí, loài quả này cũng đã nhiều lần xuất hiện trong văn chương, cuốn Tô Hoài tự truyện có ghi lại:
“Cánh đồng giêng, hai ngày mùa rặt một giống cà chua. Lính ăn cà chua cả tháng. Cái chú lính ăn trộm váy chết trong trận ăn cà chua. Chắc ăn nhiều quá, họ đi ngoài xót đít và phù người lên rồi chết. Ông tôi còn sợ cà chua đến tận những ngày về già. Hôm nào mâm có bát canh cà chua, y như rằng ông tôi không đụng đũa”. (1)
Vì sao cà chua trong tâm thức của nhà văn Tô Hoài lại chứ nhiều nỗi ám ảnh đến như vậy? Liệu cà chua xanh có độc không? Nếu không vì sao lại có người chết, có người sợ?
Thực hư câu chuyện liệu cà chua xanh có độc không
Thực ra, chúng ta đã sớm tìm được câu trả lời từ những câu văn của nhà văn Tô Hoài. Bởi lẽ đơn giản, nhà văn Tô Hoài chính là nhà văn của dân, của đời với những tác phẩm rất đời, rất thực. Không lý nào câu chuyện về những ngày ám ảnh bởi cà chua, về những xác người phù nề bởi cà chua nằm ven đường lại chỉ là những lời bịa đặt vô căn cứ hay là những nét vẽ làm màu cho một tác phẩm văn học.
Đứng ở góc nhìn khoa học, cà chua vốn không có độc. Nhưng, bởi vì là cà chua xanh – cà chua chưa chín nên nó chứa những độc tố nhất định. Trong cà chua xanh có solanin – một ancaloit tương đối độc. Chất này thường có trong mầm khoai tây và chúng ta đã được cảnh cáo rất nhiều lần rằng tuyệt đối không bao giờ được ăn khoai tây mọc mầm cũng bởi vì lý do này. (2)
Người nhiễm ngộ độc solanin có trong cà chua xanh, nhẹ sẽ gây chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, ói mửa hoặc tiêu chảy tương tự như ngộ độc thức ăn. Nặng sẽ gây ngộ độc mãn tính tác động thẳng đến thận và da. Thậm chí, khi tích tụ đủ lâu, đủ nhiều, solanin còn trở thành một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh lý về khớp và góp phần hình thành các tế bào ung thư tiềm ẩn trong cơ thể. Hoặc đơn giản nhưng nguy hiểm hơn chính là có thể gây co giật, sủi bọt mép và tử vong ngay tại chỗ. (3)
Quay trở lại câu chuyện trong ký ức của nhà văn Tô Hoài, vào thời điểm đói nghèo ấy, quân Pháp dường như quá nhiều và quá đói để có thể đợi chờ một mùa cà chua chín đỏ rực. Cả giặc cả ta đều chỉ có thể ăn cà chua xanh để cầm cự qua ngày. Đó cũng là lý do vì sao nhà văn miêu tả cảnh giặc khốn đốn với tiêu chảy do ăn cà chua xanh “đi ngoài xót đít và phù người lên rồi chết”.
Vì một lẽ đơn giản, solanin là chất tạo màu xanh. Khi quả chuyển đỏ, tức chất tạo màu xanh cũng không còn, khi đó ta có thể ăn một cách thoải mái mà không lo sợ ngộ độc. Do đó, để bảo vệ sức khỏe hết mức có thể, tốt nhất nên “ăn chín, uống sôi”, chỉ lựa chọn chế biến các loại cà chua đã chín tới, đỏ rực.
Vì sao nhiều người ăn cà chua xanh nhưng không nhiễm độc?
Mặc dù đã có nhiều thông tin và công bố về việc cà chua xanh có độc nhưng ở nhiều nhà hàng, thậm chí trong những bữa ăn hàng ngày của mỗi chúng ta đều có cà chua xanh nhưng lại không hề gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì sao lại như vậy?
Lý do nằm ở cách chế biến. Thực ra, quá trình chế biến thức ăn vô cùng quan trọng, nó có thể biến những nguyên liệu tưởng như độc thành giàu dinh dưỡng và cũng có thể ngược lại. Vậy, làm cách nào để biến cà chua xanh thành thực phẩm quý cho sức khỏe?
Ủ chín cà chua xanh
Nếu bạn là một người nhạy cảm với thực phẩm bẩn, thực phẩm không tốt cho sức khỏe, bạn nên ủ chín cà chua xanh để có thể yên tâm hơn.
Mặc dù có rất nhiều công thức ủ chín cà chua xanh ở trên mạng nhưng với người Việt Nam chúng ta, cách nhanh nhất chính là vùi vào thùng gạo. Chỉ cần vùi cà chua xanh vào một thùng gạo đầy, để gạo lấp hết tứ phía cà chua, sau mỗi ngày lại mang ra kiểm tra, chắc chắn cà chua nhà bạn sẽ chín thêm được vài phần.
Một số công thức đồ ăn vặt, tráng miệng cùng cà chua xanh
Một công thức chế biến cà chua xanh siêu ngon cho tín đồ mê ăn vặt – snack cà chua xanh. Chỉ cần thái mỏng cà chua và bỏ vào lò nướng 20 phút là bạn đã có những miếng snack siêu bắt miệng. Có thể rải thêm gia vị hoặc bột phô mai tùy theo sở thích để ngon hơn. Với mỗi khay snack như vậy, các bạn có thể bảo quản trong hộp kín khoảng 2 ngày. Tuyệt đối không ăn snack cà chua đã bị ỉu mềm, cháy hoặc quá hạn sử dụng.
Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể sử dụng công thức làm bánh táo để có thể làm bánh cà chua xanh. Chỉ một chút thay đổi về mặt nguyên liệu nhưng có thể làm ra một món tráng miệng siêu ngon, siêu hấp dẫn. (4)
Những công thức đồ ăn mặn cùng cà chua xanh
Nói một cách đơn giản, cà chua xanh có độc không sẽ phụ thuộc vào cách bạn chế biến món ăn. Chúng sẽ có độc nếu ăn sống, do đó, chúng ta sẽ bỏ qua các công thức phổ biến như salad cà chua tươi, nước ép cà chua tươi, cà chua xanh dầm đường….
Thay vào đó, chúng ta nên chọn cà chua xanh cho những món ăn mặn được chế biến một cách kỹ càng.
Tương tự như nhiều món rau củ muối ở Việt Nam, bạn có thể muối cà chua xanh trong khoảng 3 – 5 ngày và mang ra nấu canh hoặc ăn kèm thịt luộc, gỏi cuốn, gỏi bóp,…. Tuyệt đối không ăn khi sản phẩm muối đã bị lên men.
Hoặc, bạn có thể sử dụng cà chua xanh để xào thịt bò, nấu canh và vô số món ăn khác. Hay đơn giản hơn chính là mang cà chua xanh nướng cùng thịt xiên nướng để làm thịt thêm phần mọng nước và khử sạch solanin có trong cà chua.
Tổng kết
Cà chua xanh có độc không là một câu hỏi mà tất cả chúng ta buộc phải luôn nhớ câu trả lời, cũng tương tự như nấu cá quả cùng mật ong, thịt gà và rau kinh giới hay sữa và trứng,… Nhiều loại nguyên vật liệu chỉ cần một chút sơ sài đều có thể gây tác động xấu cho sức khỏe với nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau. Do đó, bạn nên cập nhật kiến thức dinh dưỡng mỗi ngày để có thể bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình tốt hơn.
- Tập Tự Truyện Tô Hoài (bản online), https://docsach24.co/e-book/tap-tu-truyen-to-hoai-4316.html, ngày truy cập 27/4/2022[↩]
- Ăn cà chua xanh dễ ngộ độc, https://khoahoc.tv/an-ca-chua-xanh-de-ngo-doc-15850, ngày truy cập 27/04/2022[↩]
- Is Solan dangerous in green tomatoes, https://travelerscoffee.ru/vi/fertilizer/whether-solanine-is-dangerous-in-green-tomatoes-solanine-a-poison-from-a-potato/, ngày truy cập 27/04/2022[↩]
- 12 BEST GREEN TOMATO RECIPES (FOR UNRIPE TOMATOES), https://izzycooking.com/green-tomato-recipes/, ngày truy cập 27/04/2022[↩]