Tỳ vị hư hàn là gì ?

Nếu là một người quan tâm đến cách bảo vệ sức khoẻ, điều trị bệnh dân gian ắt hẳn bạn sẽ thấy những cây thuốc vị thuốc mà người tỳ vị hư hàn không dùng được, nếu dùng có thể ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ. Vậy bạn đã biết tỳ vị hư hàn là gì chưa ? Bài viết này Trung tâm cây thuốc quý Hoà Bình sẽ cùng các bạn tìm hiểu về chủ đề này.

Tỳ vị hư hàn là gì ?

Theo y học cổ truyền, tỳ vị hư hàn là một thuật ngữ chỉ tình trạng suy yếu của hai tạng trong cơ thể liên quan đến lá lách (tỳ) và dạ dày (vị). Đây là hai tạng quan trọng trong việc tiêu hóa và hấp thu thức ăn, cung cấp năng lượng và dinh dưỡng cho cơ thể. Khi lá lách và dạ dày suy yếu, cơ thể sẽ gặp các vấn đề liên quan đến tiêu hóa, sức đề kháng và sức khỏe.

Một số nguyên nhân gây ra tình trạng tỳ vị hư hàn bao gồm

• Chế độ ăn uống không lành mạnh
• Căng thẳng tâm lý
• Mất ngủ
• Lối sống chưa khoa học
• Lạm dụng thuốc
• Mắc các bệnh lý khác.

Các triệu chứng của tỳ vị hư hàn có thể bao gồm:

• Tiêu hoá kém, phân thường sống hoặc nát
• Óc ách trong bụng, khó tiêu
• Có thể bị đầy hơi
• Cơ bắp nhỏ, nhão
• Bụng đau âm ỉ (không đau nhiều mà chỉ hơi đau âm ỉ)
• Mệt mỏi, suy nhược, nói hụt hơi
• Rối loạn tâm lý như lo lắng, căng thẳng, khó ngủ

Để điều trị tình trạng tỳ vị hư hàn, y học cổ truyền thường áp dụng các phương pháp như dùng thảo dược, hỗ trợ bằng chế độ ăn uống lành mạnh, giảm stress và tập luyện thể dục thể thao. Một số loại thảo dược thông dụng trong điều trị tình trạng này bao gồm nhân sâm, đương quy, bạch truật, cam thảo và hoài sơn. Tuy nhiên, trước khi sử dụng thảo dược hay áp dụng bất kỳ liệu pháp nào, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tỳ vị hư hàn kiêng ăn gì ?

Người tỳ vị hư hàn nên kiêng ăn một số loại thực phẩm và hạn chế sử dụng một số loại thảo dược để đảm bảo sức khỏe và tránh làm tồi tệ hơn tình trạng. Dưới đây là một số thực phẩm và thảo dược mà người tỳ vị hư hàn nên tránh:

1. Đồ ăn nhanh, thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ: Các loại thực phẩm này có hàm lượng chất béo cao, khó tiêu hóa, gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
2. Đồ uống có ga, cà phê, rượu bia: Chúng có thể kích thích dạ dày và làm tồi tệ hơn các triệu chứng của tỳ vị hư hàn.
3. Thực phẩm chứa nhiều đường, kẹo ngọt: Chúng có thể gây ra sự tăng trưởng của vi khuẩn gây hại trong ruột, làm tồi tệ hơn tình trạng tiêu hóa.
4. Thực phẩm chưa chín hoặc sống: Chúng có thể gây nguy cơ nhiễm khuẩn và làm tồi tệ hơn tình trạng tiêu hóa.
5. Thực phẩm lạnh, đá lạnh: Theo y học cổ truyền, thực phẩm lạnh có thể làm giảm khả năng hoạt động của tỳ vị, gây khó tiêu và đau bụng.

Tỳ vị hư hàn kỵ gì ?

Các loại thảo dược có tính hàn (lạnh): Người tỳ vị hư hàn nên tránh sử dụng các loại thảo dược có tính hàn, vì chúng có thể làm giảm khả năng hoạt động của tỳ vị và làm tồi tệ hơn các triệu chứng, ví dụ như:

• Giảo cổ lam
• Bồ công anh
• Chỉ thực
• Xạ can
• Mạch môn đông, thiên môn đông
• Kim ngân hoa
• Rau sam
• Ba kích
• Địa cốt bì
• Rong mơ…

Chế độ ăn uống cho người mắc tỳ vị hư hàn

Trước khi sử dụng bất kỳ loại thảo dược nào, người tỳ vị hư hàn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị. Ngoài ra, việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống cũng rất quan trọng đối với người tỳ vị hư hàn. Dưới đây là một số hướng dẫn về chế độ ăn uống và lối sống mà người bệnh có thể tham khảo:

1. Chế độ ăn uống lành mạnh: Hãy chú ý đến chất lượng và cân bằng dinh dưỡng của các bữa ăn. Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu nành, thực phẩm chứa protein chất lượng cao như cá, thịt nạc, trứng. Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn nhiều đường và chất béo bão hòa.
2. Ăn nhẹ nhàng, chậm rãi: Ăn từ từ, nhai kỹ để giúp thức ăn dễ tiêu hóa hơn. Tránh ăn quá no hoặc quá đói, hãy chia nhỏ các bữa ăn ra thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.
3. Giảm stress: Hãy tìm cách giảm căng thẳng và xả stress thông qua các hoạt động như thiền, yoga, hít thở sâu, đi dạo, hoặc tận hưởng những sở thích cá nhân.
4. Tập luyện thể dục thể thao: Thể dục thể thao có lợi cho sức khỏe tổng quát và hỗ trợ tiêu hóa. Hãy chọn một môn thể thao phù hợp với năng lực và sở thích của bạn, và tập luyện đều đặn.
5. Giữ ấm cơ thể: Theo y học cổ truyền, giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng bụng, rất quan trọng để duy trì sức khỏe tỳ vị. Hãy mặc ấm, tránh ngồi trên mặt lạnh và uống nước lạnh.
6. Điều chỉnh giấc ngủ: Cố gắng duy trì giấc ngủ đều đặn, ít nhất 7-8 giờ mỗi đêm. Đi ngủ và thức dậy đúng giờ giúp cân bằng hệ thần kinh và hỗ trợ hệ tiêu hóa.

7. Hạn chế thuốc lá và rượu bia: Hút thuốc lá và uống rượu bia có thể gây kích thích dạ dày và làm tồi tệ hơn tình trạng tỳ vị hư hàn. Nên hạn chế hoặc ngừng sử dụng chúng.
8. Thăm khám định kỳ: Để kiểm tra tình trạng sức khỏe tổng quát, bạn nên thăm khám định kỳ và thực hiện các xét nghiệm cần thiết theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này giúp bạn nắm bắt được tình trạng sức khỏe của mình và nhận được sự hỗ trợ kịp thời nếu cần thiết.

Những loại thực phẩm, dược liệu tốt cho người tỳ vị hư hàn

Người tỳ vị hư hàn thường có hệ tiêu hóa yếu và nhạy cảm. Để cải thiện tình trạng này, người bệnh nên sử dụng những loại thảo dược và thực phẩm nhẹ nhàng, dễ tiêu hóa, và có tác dụng bồi bổ tỳ vị. Dưới đây là một số thảo dược và thực phẩm tốt cho người tỳ vị hư hàn:

1. Bạch biến đậu: Một vị thuốc có tác dụng bổ tỳ vị, được ghi chép trong cuốn sách nổi tiếng “Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – của GS Đỗ Tất Lợi).
2. Hoài sơn: Một vị thuốc cực kỳ tốt cho hệ tiêu hoá và những người tỳ vị hư yếu.
3. Đẳng sâm: Vị thuốc bổ tỳ vị được ví như loại nhân sâm của người nghèo, đẳng sâm có vị ngọt thanh, có thể dùng sắc uống hoặc ngâm rượu. Điều đặc biệt, hiện nay đẳng sâm đã được nhân giống và trồng thành công ở nước ta, bởi vậy nguồn đẳng sâm khô rất sạch và bảo đảm.
4. Cam thảo bắc: Vị thuốc vô cùng thông dụng trong đông y, cũng là một vị thuốc rất tốt cho tỳ vị, giúp ấm tạng và tăng cường tiêu hoá.
5. Bạch truật: Có tác dụng làm ấm tỳ vị, giúp tiêu hóa tốt hơn, và giảm đầy hơi, khó tiêu.
6. Đại táo: Giúp bồi bổ tỳ vị, ổn định tâm trạng, giảm mệt mỏi và kích thích tiêu hóa.
7. Nhân sâm: Có tác dụng bồi bổ tổng quát, giúp nâng cao sức đề kháng, tăng cường chức năng tiêu hóa, và làm ấm tỳ vị.
8. Gạo lức: Gạo lức dễ tiêu hóa và giàu chất xơ, giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa và cải thiện tình trạng tỳ vị hư hàn.
9. Bí ngô: Có tính bổ dưỡng, giàu chất xơ, giúp giảm đầy hơi và hỗ trợ hệ tiêu hóa.
10. Cháo gạo: Dễ tiêu hóa và cung cấp năng lượng cho cơ thể, đặc biệt tốt cho người tỳ vị hư hàn.

Qua đây bạn đã hiểu về định nghĩa tỳ vị hư hàn là gì rồi chứ? Ngoài những kiến thức trên, người tỳ vị hư hàn nên chú ý đến chế độ ăn uống và lối sống để cải thiện tình trạng sức khỏe của mình. Hãy áp dụng những hướng dẫn trên và tham khảo ý kiến của chuyên gia y học để có một cuộc sống khỏe mạnh hơn.