Chắc hẳn trong chúng ta hầu như ai cũng đã biết đến vị thuốc kỷ tử đỏ, một vị thuốc bổ rất thông dụng trong Đông y. Tuy vậy với hắc kỷ tử thì có lẽ còn rất ít người biết tới vị thuốc này. Hắc kỷ tử có điểm gì giống và khác nhau với câu kỷ tử, ở bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
Tên khoa học
Lycium ruthenicum Murray, cây thuộc họ cà (1) (7).
Tên gọi khác: kỷ tử đen (hắc có nghĩa là đen) loại quả này có màu đen nhánh chứ không có màu đỏ như câu kỷ tử.
Mô tả kỷ tử đen
- Là dạng cây thân gỗ nhỏ, có thể cao tới 2 mét, thân cành màu nâu, có nhiều gai nhọn và dài trên các cành.
- Lá thu nhỏ, dầy và tròn dài nhìn tương tự lá chổi sể (hay lá cây mười giờ).
- Quả hình cầu, khi chín có màu đen, khi phơi khô quả tóp lại, khi ngâm rượu hay pha nước sôi từ quả sẽ ngâm ra nước màu tím thẫm.
- Hạt nhỏ hình trái thận.
Mời các bạn xem hình ảnh kỷ tử đen để thấy rõ hơn mô tả.
Hắc kỷ tử mọc ở đâu ?
Cây thường mọc ở những vùng khí hậu khô cằn như hoang mạc, sa mạc. Được biết loài cây này không có ở Việt Nam, cây có nguồn gốc từ khi tự trị Tây Tạng – Trung Quốc (Nơi có khí hậu khô cằn, khắc nghiệt lại thích hợp cho loài cây này phát triển).
Chế biến và thu hái làm thuốc
Theo thông tin tại báo Suckhoedoisong.vn hắc kỷ tử được cho là có hiệu quả tốt hơn nhiều so với kỷ tử đỏ, được phụ nữ Tây Tạng sử dụng như một loại mỹ phẩm thiên nhiên với công dụng làm đẹp (2).
Bộ phận dùng làm thuốc của loài cây này đó là quả, quả hắc kỷ tử có màu đen thẫm khi chín. Người dân thường thu hái vào tháng 9, tháng 10 hàng năm, sau đó đem phơi khô để dùng dần.
Tính vị
Hắc kỷ tử có vị ngọt, tính bình, tác dụng bổ gan và thận (2).
Công dụng chính của vị thuốc hắc kỷ tử
Kỷ tử đen là vị thuốc quý ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là ở khu tự trị tây Tạng – Trung Quốc, tại đây người ta coi hắc kỷ tử như một loại trái cây đặc biệt cho sức khỏe và sắc đẹp. Ở nước ta hắc kỷ tử mới được biết đến và sử dụng một vài năm gần đây, hắc kỷ tử có những công dụng sau:
- Tăng cường sức khỏe: Trái kỷ tử đen có hàm lượng protein rất cao, cộng với sự phong phú các axit amin và các loại vitamin khiến kỷ tử đen được cho là một trong những loại trái cây mang lại nhiều lợi ích nhất cho sức khỏe (2).
- Giảm béo hiệu quả: Tác dụng này có được là do các hợp chất trong trái kỷ tử đen có tác dụng giảm thiểu peroxid hóa lipid, từ đó giảm thiểu quá trình tái tạo mô mỡ trên da, giúp ngăn ngừa và giảm thiểu bệnh béo phì, béo bụng (3).
- Cải thiện nhan sắc, giảm lão hóa: Do có tác dụng chống oxy hóa mạnh bởi vậy kỷ tử đen giúp cho cơ thể giảm đáng kể quá trình lão hóa da, thúc đẩy tăng sinh tế bào, giúp cho da dẻ hồng hào – từ đó giúp cải thiện nhan sắc và kéo dài tuổi thọ. (3).
- Hạ đường huyết, hỗ trợ điều trị tiểu đường: Các nghiên cứu mới đây đã tìm thấy tác dụng hạ đường huyết đáng kể của hắc kỷ tử, và bệnh nhân tiểu đường sẽ có thêm một lựa chọn nữa trong điều trị bệnh (4).
- Bổ gan thận: Thông tin tại báo suckhoedoisong.vn cũng đã đăng tải về hiệu quả bổ gan, thận của vị thuốc này.
- Tăng cường tiêu hóa, thúc đẩy hệ vi sinh vật đường ruột.
- Tốt cho hệ tim mạch.
- Cải thiện trí nhớ, giảm thiểu tình trạng suy nhược thần kinh.
- Giảm thiểu tình trạng Stress do căng thẳng.
Cách dùng hắc kỷ tử
Một vị thuốc với vô vàn những lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt đáng mừng hơn cả là cách dùng hắc kỷ tử rất đơn giản, bạn có thể dùng pha hãm như một loại trà thảo dược hay ngâm rượu sử dụng như một loại đồ uống hàng ngày, cách dùng cụ thể như sau:
Hãm nước:
- Liều lượng: 10g – 20g quả khô/ngày, nên chia làm 2 lần pha hãm, vào buổi sáng và buổi chiều.
- Cách dùng: Lấy khoảng 5g ~ 10g quả khô bạn đem tráng qua nước sôi 1 lần cho sạch, sau đó chế thêm khoảng 250ml nước sôi để nguội còn khoảng 60 độ, hãm trong thời gian khoảng 15 phút là dùng được.
- Sử dụng: Nước hắc kỷ tử có màu tím trong rất đẹp mắt, trà có vị ngọt uống rất thích. Nếu vào mùa nắng nóng bạn có thể để ngăn mát tủ lạnh, hoặc thêm vài miếng đá lạnh sẽ rất mát và bổ dưỡng.
- Đây sẽ là loại trà thảo dược tuyệt vời cho các chị em, nếu anh em tâm lý mua dành tặng chị em loại quả này thì chắc chắn các chị em sẽ thích thú vô cùng bởi vì vẻ đẹp và hiệu quả đối với sức khỏe mà nó mang lại.
Ngâm rượu hắc kỷ tử
Ngoài hãm trà uống, một cách dùng nữa mà anh em có thể áp dụng đó là ngâm rượu, cách ngâm cũng vô cùng đơn giản như sau.
- Tỷ lệ: 1kg khô ngâm với khoảng 5 lít đến 6 lít rượu gạo 40 độ.
- Cách ngâm: Ngâm trong thời gian khoảng 15 ngày là dùng được, rượu có màu tím tươi, vị ngọt, sẽ là một loại đồ uống bắt mắt và mang lại nhiều dư vị khó quên cho các thực khách.
Lưu ý khi dùng hắc kỷ tử
- Ngâm rượu hắc kỷ tử bạn không nên sao vàng, bởi sao vàng ở nhiệt độ cao có thể làm giảm đi tác dụng.
- Khi pha hãm bạn cũng không nên hãm bằng nước sôi quá 60 độ, bởi hắc kỷ tử bị giảm dược tính ở nhiệt độ cao.
Những nghiên cứu khoa học về hắc kỷ tử
Tìm hiểu về hắc kỷ tử chúng tôi nhận thấy có đến hàng trăm những nghiên cứu về loại quả này, dưới đây là những nghiên cứu điển hình về quả kỷ tử đen Tây Tạng.
Chống oxy hóa: Nhóm nghiên cứu tại Đại học Khoa học và Công nghệ Thực phẩm, Đại học Nông nghiệp Nam Kinh, Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm về chiết xuất quả kỷ tử đen tại Tây Tạng. Kết quả nghiên cứu đã xác định được hoạt động chống oxy hóa mạnh mẽ của loại quả này và hoạt động giảm peroxid hóa lipid và điều hòa các enzyme chống oxy hóa nội sinh (3).
Hạ đường huyết: Thí nghiệm sử dụng chiết xuất từ quả kỷ tử đen trên cơ thể chuột của nhóm nghiên cứu Đại học Khoa học Đời sống và Hóa học, Đại học Sư phạm Tân Cương, Trung Quốc cho thấy khả năng hạ đường huyết, và tăng cường khả năng chống oxy hóa ở chuột mắc bệnh tiểu đường do alloxan gây ra (4).
Thúc đẩy hệ vi sinh vật đường ruột: Nghiên cứu về chiết xuất từ quả kỷ tử đen, Đại học Khoa học và Công nghệ Thực phẩm, Đại học Nông nghiệp Nam Kinh, Giang Tô, Trung Quốc đã xác định được hoạt động thúc đẩy hệ vi sinh vật đường ruột trên cơ thể chuột của loại quả đặc biệt này (5).
Hoạt động bảo vệ hệ thần kinh trung ương: Quá trình phân tích thành phần hóa học, định tính, định lượng của trái kỷ tử đen Tây Tạng; nhóm nghiên cứu tại Khoa Dược, Bệnh viện Đa khoa Đại học Y Ninh Hạ, Trung Quốc xác định hoạt động giảm thoái hóa thần kinh liên quan đến stress oxy hóa. Được nhóm nghiên cứu đánh giá đây là loại thực phẩm có lợi cho hệ thần kinh trung ương (6).
Hắc kỷ tử giá bao nhiêu tiền 1kg ?
Có công dụng hơn hẳn kỷ tử đỏ, đồng thời cộng với độ hiếm và mức độ phổ biến còn thấp hơn so với vị thuốc kỷ tử đỏ nên hắc kỷ tử có giá bán cao hơn là điều không thể tránh khỏi. Hiện nay giá bán kỷ tử đen trên thị trường giao động từ 400.000đ ~ 500.000đ/kg khô.
Phương linh –
Mình huyết áp thấp có dùng hắc kỳ tử được không ạ?
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Huyết áp thấp dùng được nhé
Bùi thị Thánh Giang –
Mình pha kỳ tử đen với nấm linh chi có được k ạ?
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Bạn có thể pha uống chung được bình thường
Dung –
Đang đến ngày kinh nguyệt có uống được Hắc kỷ tử ko?
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Bạn có thể dùng được bình thường
Dung Trần –
Sau sinh cho con bú có dùng hắc kỉ tử đc k ạ
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Đang cho bé bú bạn có thể dùng đc hắc kỷ tử nha, loại thảo dược này an toàn, lành tính bạn có thể dùng hàng ngày. Lưu ý, đặt mua ở những địa chỉ uy tín, rõ nguồn gốc để bảo đảm an toàn bạn nhé
Gấm –
Mình coa thể hãm bí xanh, kỉ tử đen, câu kỉ tử , táo đỏ dc ko ạ, mình uống hàng ngày
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Chào bạn.
Bạn có thể hãm. chung các vị trên với nước sôi uống hàng ngày, hãy tìm mua các vị thuốc có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, ở những địa chỉ uy tín để bảo đảm hiệu quả và an toàn bạn nhé
Trần Nam Khánh –
Hắc kỳ tử có thể dùng cho nam giới được không ak?
Khách –
Hắc kỉ tử có thể dùng chung với táo đỏ và nụ hoa tam thất được không ạ?
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Bạn có thể dùng chung hắc kỷ tử với táo đỏ, nhưng nụ tam thất thì nên dùng riêng bạn nhé, không phải vị nào cũng có thể dùng chung với tam thất
Hoàng Trang –
Hắc kỷ tử có dùng chung với câu kỷ tử không ạ? Xin cảm ơn!
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Bạn có thể dùng chung 2 loại này được nhé
Ng: hinh –
Bênh nhân tiểu đường tuýp 2 có uống đươc trà kỷ tử đến ko ,&nếu uông đươc thì uông như thế nào cho đảm bảo
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Chào bạn.
Bệnh nhân tiểu đường sử dụng được kỷ tử đen, do kỷ tử đen có hàm lượng đường thấp, nên việc sử dụng kỷ tử đen được khuyến khích sử dụng cho người tiểu đường, ngoài ra các nghiên cứu mới đây còn cho thấ hắc kỷ tử có lợi cho người tiểu đường.
Tuy nhiên cần lưu ý, hãy luôn đặt mua sản phẩm có nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, luôn mua ở những địa chỉ uy tín để bảo đảm hiệu quả và an toàn bạn nhé.
Phùng Thị Kim thu –
Cho tui hỏi hãm cùng hoa cúc được o?
Cayhuoc org (Dược sĩ) –
Chào bạn.
Bạn có thể hãm chung kỷ tử đen và hoa cúc được nhé
Tran hien –
Bầu có dùng trà táo đỏ và kỷ tử đen được không
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Chào bạn, khi mang bầu bạn không nên dùng nhé, đa phần các loại thảo dược trên đều có nguồn gốc TQ, hãy luôn quan tâm đến nguồn gốc xuất xứ và nhãm mác trước khi sử dụng các SP có nguồn gốc trung quốc bạn nhé.
Nguyễn Thị Vịnh –
Bị tiểu đường và suy thận độ 3 uống hắc kỷ tử được ko ah
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Theo nhà thuốc, với bệnh tiểu đường, suy thận bạn không nên dùng hắc kỷ tử, hãy liên hệ nhà thuốc qua SĐT 0978784411 để được hỗ trợ kỹ hơn bạn nhé
Khách –
Xin hỏi, hắc kỳ tử hầm gà có được ko?
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Chào bạn.
Hắc kỷ tử không giống như kỷ tử đỏ, hắc kỷ tử chỉ dùng hãm nước uống ở nhiệt độ nước thấp chỉ khoảng 80 độ, bởi nếu dùng ở nhiệt độ cao hắc kỷ tử sẽ bị giảm dược tính.
Vì vậy không nên dùng hắc kỷ tử hầm gà hoặc đun nấu bạn nhé
Khách –
nguoi bi tiêu đường mo mau huyet ap cao ham tra hay ngâm rượu uống hằng ngày dc k ah
Khách –
Minh muốn mua nửa kỳ tử đen nửa đỏ dc k
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Chào bạn.
ĐƯợc bạn nha, hãy liên hệ với nhà thuốc qua SĐT 0978784411 để được tư vấn kỹ hơn nhé
Khách –
Cho mình hỏi vậy uống hắt kỷ tử giờ nào tốt banh ?
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Chào bạn, thời gian uống hắc kỷ tử tốt nhất là sau bữa ăn khoảng 10 phút, đặc biệt là vào bữa ăn sáng bạn nhé
Giau –
Mình đg điều trị ung thư. Có dùng đc ko ad
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Đang điều trị ung thư dùng hắc kỷ tử rất tốt bạn nhé
Yến –
Hắc kỉ tử mình có thể dùng hàng ngày được không, hay phải cách ngày ra ạ, và có thể kết hợp cùng táo đỏ và câu kỉ tử không?
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Chào bạn.
Hắc kỷ tử là một vị thuốc bổ rất có lợi cho sức khoẻ, đặc biệt nếu biết cách kết hợp với táo đỏ và câu kỷ. Đặc biệt bạn có thể yaan tâm dùng hàng ngày như một loại thực phẩm, tuy nhiên cần lưu ý chỉ nên đặt sản phẩm ở những địa chỉ uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để bảo đảm an toàn cho sức khoẻ
Huynh thi Thúy Cuc –
Hắc kỷ tử sau khi pha trà để uống có dùng bả để ăn hay vứt bỏ?
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Bạn có thể dùng cả bã hắc kỷ tử được bình thường
Trần Thanh –
Mimhf đag dùng trà táo đỏ, long nhãn, kỷ tử. Vậy giờ dùng thêm kỷ tử đen có đc ko ạ?
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Dạ được anh nhé
Hoàng thị lệ thuỷ –
Chị muốn mua nữa ký kỹ tử đen ,nữa ký đỏ , nữa ký bột tam thất
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Vâg đc ak, để mua Hãy liên hệ với nhà thuốc qua số 097 878 4411 để được hỗ trợ thêm.
Hiền Nguyễn –
Ông xả mình có đặt mua 1kg kỉ tử đen, trong bài ghi khi hãm qua nước 60⁰ , trà sẽ có màu tím .
Nhưng mình pha lại ra màu trà vàng nâu
Caythuoc.org (Dược sĩ) –
Vậy Có thể bạn đặt mua sản phẩm không đúng chủng loại rồi bạn nhé